This article was written in 2013. It might or it might not be outdated. And it could be that the layout breaks. If that’s the case please let me know.

De mogelijkheden van het web

This column was published in the Dutch, paper version of Web Designer Magazine. It’s in Dutch. Wie mijn columns het afgelopen jaar een beetje heeft gevolgd, weet dat ik de onbetrouwbare eigenschappen van het web nogal weet te waarderen. Ik heb het regelmatig gehad over het feit dat je geen controle hebt over hoe jouw creatie er uiteindelijk uit komt te zien; je weet niet hoe groot het scherm is van de gebruiker, hoe snel de internetverbinding, hoe snel het apparaat zelf is, hoe goed het beeldscherm, of hoe goed de browser. Al deze vreemde onzekerheden en beperkingen zorgen ervoor dat het web weird is. Het is bizar, maar juist ook erg tof om daarvoor te ontwerpen.

Veel mensen zien deze rare eigenschappen als beperkingen. En dat zijn ze misschien ook wel als je het vergelijkt met bepaalde andere media. Maar die vreemde eigenschappen bieden juist ook prachtige uitdagingen. Het feit dat je geen controle hebt over hoe een site eruit gaat zien, kan je natuurlijk ook gewoon zien als een gegeven. Zodra je de beperkingen als uitgangspunt neemt, in plaats van iets wat je moet proberen te beperken,wordt het ineens heel tof.

Laagjes

De makkelijkste manier om met deze beperkingen te werken, is om uit te gaan van de inhoud en niet direct na te denken over het uiteindelijke plaatje. Wat staat er precies op deze pagina? Waar komen de mensen voor? Zodra je dat weet, kan je er HTML van maken. En zodra je de HTML hebt, kan 100% van je bezoekers jouw website gebruiken. Het is nu de kunst om dit cijfer, 100%, in stand te houden terwijl je lagen toevoegt.

De eerste laag is natuurlijk de typografie. Je wilt dat de teksten die de mensen nu al kunnen lezen er ook prettig uitzien. Goede regellengte, mooie line-height en natuurlijk een mooi lettertype. Veel grote designbureaus houden het hier vaak bij. De inhoud is nu toegankelijk voor iedereen en het ziet er ook nog eens prachtig uit. Het is ook zinnig om hier te stoppen, tenminste, als je controle wilt hebben over hoe het eruitziet. Een puur typografische site ziet er voor misschien wel 99% van de bezoekers bijna hetzelfde uit. Zodra we kleur gaan toevoegen, weten we zeker dat de kettingrokende buurman met zijn antieke Dell laptop iets anders te zien krijgt dan jijzelf met je gekalibreerde beeldscherm. Voor lay-out geldt eigenlijk hetzelfde. Je kunt ervan uitgaan dat 100% van de bezoekers met een klein scherm niks te zien krijgt van je prachtige 960px grid. Maar is het erg dat de site er altijd anders uitziet? Ik denk het niet. Sterker nog, we kunnen hier nog wel verder in gaan.

Nog meer onzekers

Naast de onzekerheden die er nu eenmaal zijn, kunnen we namelijk ook onze eigen extra onzekerheden toevoegen. Waarom niet? Als we toch bezig zijn, kunnen we er net zo goed wat lol mee hebben. Computers zijn best goed in het genereren van willekeurige nummers, dus daar kunnen we wel wat mee. Random kleurcombinaties, random afmetingen van letters, van grids, logo’s. Je kunt daar extreme dingen mee doen, zodat de site er elke keer gegarandeerd anders uitziet. Je kunt het ook subtiel doen, zodat het niet direct opvalt (en acceptabel blijft).

Er zijn best veel experimenten gedaan met dit soort ideeën. Er zijn sites die elke dag een andere basiskleur hebben. Er zijn ook sites waarvan de kleuren zich aanpassen aan de foto die er op een pagina gebruikt wordt. Computers kunnen heel goed rekenen en dat kunnen we dus ook gebruiken om toffe dingen mee te doen. Een site hoeft er ‘s avonds echt niet hetzelfde uit te zien als overdag. Op veel apparaten hebben we tegenwoordig toegang tot de omgevingslichtsensoren! Doe er wat moois mee! Damn, we hebben computers tot onze beschikking; we hoeven echt niet alles zelf te verzinnen.

Maar kijk uit! Dit zijn tierlantijnen, onthoud dat. Ze zijn bedoeld om mee te spelen. Ze zijn niet het doel van je site. Je bezoekers komen hier niet in de eerste plaats voor, die komen voor de inhoud. Die inhoud die voor 100% van je bezoekers toegankelijk was voordat je ging vormgeven. Als dat cijfer nu nog onveranderd is en de site ondanks alle fratsen nog steeds fijn om te gebruiken is, dan heb je een echte website gemaakt.